Mazowiecki Szpital Specjalistyczny
im. dr. Józefa Psarskiego w Ostrołęce

Zakład Diagnostyki Obrazowej

Zakład Diagnostyki Obrazowej dysponuje dużym potencjałem osobowym. Zakład zatrudnia 8 lekarzy radiologów, w tym 6 specjalistów II stopnia z dziedziny diagnostyki obrazowej, 9 techników elektroradiologii, 4 pielęgniarki oraz 6 rejestratorek. Właściwa organizacja pracy, intensywne szkolenia personelu pozwalają na utrzymanie odpowiednio wysokich standardów wykonywanych badań.

Kontakt w godz. 8.00-20.00

Telefoniczna rejestracja pacjentów ambulatoryjnych TK,MR,USG,RTG w godzinach 8.00-20.00: (29) 765 21 82, (29) 765 21 92

Telefoniczna rejestracja pacjentów szpitalnych:  (29) 765 10 76

Telefoniczna rejestracja pacjentów do pracowni mammografii w godzinach 10.00-15.00 : (29) 765 21 92

W skład zakładu wchodzą następujące pracownie:

Pracownia Tomografii Komputerowej

Dysponująca wielorzędowym tomografem spiralnym (80 rzędów 160 warstw TOSHIBA) ze strzykawką automatyczną. Odpowiednie oprogramowanie i umiejętności zatrudnionych specjalistów umożliwiają między innymi wykonywanie badań angio – TK aorty, naczyń wieńcowych i obwodowych oraz wirtualnej kolonoskopii, hydro – TK żołądka i enteroklizy. Rocznie w Pracowni TK wykonuje się ponad 12.000 badań. Wielorzędowość tomografu określa ilość rzędów detektorów umieszczonych w panelu analizującym promienie rengenowskie przechodzące przez pacjenta. Im więcej rzędów, tym większy zakres można objąć badaniem w trakcie jego obrotu lampy wokół pacjenta. Ponieważ współczesne tomografy mają bardzo krótki czas obrotu lampy zeskanowanie dużego obszaru ciała jest bardzo szybkie. Oznacza to mniejszą dawkę promieniowania, krótszy czas badania oraz mniejsze artefakty pochodzące od ruchu pacjenta. Do oceny oprócz skanów porzecznych obecnie często stosuje się też rekonstrukcje wielopłaszczyznowe – MPR, które pozwalają na uwidocznienie zmian patologicznych w trzech wymiarach oraz rekonstrukcje przestrzenne 3D, kodowane kolorem lub nawet rekonstrukcje endoskopowe. Dzięki temu możliwa jest dokładna lokalizacja zmienionego chorobowo ogniska i określenie jego stosunku do sąsiadujących struktur narządowych i naczyniowych. Codzienna diagnostyka w pracowni TK obejmuje między innymi schorzenia mózgowia, szyi, klatki piersiowej, jamy brzusznej, miednicy oraz układu kostnego. Tomografia pozwala na poszukiwanie ogniska pierwotnego choroby nowotworowej, określenia jej stopnia zaawansowania, monitorowanie przebiegu chorób i efektów leczenia. W zakresie badań TK mieszczą się także enterokliza-TK i kolonoskopia wirtualna, uwidaczniające zmiany chorobowe w obrębie jelita cienkiego i grubego, w tym zmiany zapalne czy nowotworowe z jednoczesną oceną pozostałych narządów jamy brzusznej i miednicy małej. Możliwość wykonania badań dynamicznych w czasie rzeczywistym, otworzyło noe możliwości diagnostyczne w zakresie  badań kardiologicznych tętnic wieńcowych, oceny zastawek, oceny czynnościowej serca oraz perfuzji mięśnia sercowego. Aparat GE dedykowany jest badaniom w zakresie naczyniowym. Jest to badanie pozwalające na obrazowanie wnętrza naczyń tętniczych i żylnych, ich anatomii oraz zmian patologicznych. Aparat TK nowej generacji pozwala również na wykonanie badań angio-TK z subtrakcją 4D i rekonstrukcją wielopłaszczyznową.

Przygotowanie do badania:

• Do badania pacjent zgłasza się na czczo – czyli minimum 5 godzin bez przyjmowania pokarmów.

• Jeśli osoba badana przyjmuje leki na stałe, to powinna je przyjąć w dniu badania popijając wodą.

• W przypadku badań TK jamy brzusznej i miednicy niezbędne jest wcześniejsze przygotowanie: - w dniu poprzedzającym badanie: lekkostrawny obiad; w południe należy przyjąć środek przeczyszczający X – prep (dostępny na receptę) według załączonego w ulotce sposobu stosowania; osoby z niedowagą, w podeszłym wieku lub silnie reagujące na środki przeczyszczające powinny zażyć mniejszą dawkę preparatu, - w przypadku pacjentów chorych na cukrzycę nie stosuje się preparatów przeczyszczających; dzień przed badaniem należy zastosować dietę płynną; w dniu badania należy zgłosić się na czczo przyjmując leki, posiłek i 1,5 l wody niegazowanej, - pacjenci chorzy na nadczynność tarczycy zgłaszają się na badanie TK po uprzednim przygotowaniu przez lekarza prowadzącego (w eutyreozie).

• Pacjenci zgłaszający się na badania kontrastowe tj. TK jamy brzusznej, TK klatki piersiowej, TK angio , TK kardio powinni zabrać ze sobą 1,5 l wody niegazowanej.

• Jeżeli wcześniej były wykonywane podobne badania, należy przynieść ze sobą ich wyniki (opisy badań oraz zdjęcia).

• Do badania należy się ubrać w wygodną odzież bez metalowych dodatków. Należy zdjąć biżuterię, okulary, aparat słuchowy.

• Pacjentki karmiące nie powinny karmić przez 24 h po badaniu( jeśli badanie wykonano z użyciem kontrastu).

• Czas badania TK wynosi 5 – 15 min i wymagane jest leżenie bez ruchu w pozycji na plecach. Jeżeli istnieje konieczność przeprowadzenia badania u osoby niespokojnej lub u małego dziecka stosuje się znieczulenie ogólne.

MAMMOGRAFIA

W Pracowni Mammografii wykonuje się badania mammograficzne na podstawie Umowy zawartej z NFZ na wykonywanie przesiewowych i onkologicznych badań mammograficznych oraz umów zawartych z innymi szpitalami i ośrodkami na wykonywanie mammografii. Pracownia jest wyposażona w zakupiony 2016 roku jeden z najnowocześniejszych w Polsce mammograf z funkcją tomosyntezy – typ Giotto Class, wraz z całym wyposażeniem Pracowni Mammografii – kasety i stanowisko do odczytu płyt pamięciowych, detektor cyfrowy, konsole technika, stanowisko opisowe dla lekarza ( w głębia skali szarości w wykonanych projekcjach to 12 bitów czyli 4096 poziomów skali szarości). Tylko kilka ośrodków w Polsce dysponuje mammografem z funkcją tomosyntezy. Technologia użyta w tym mammografie jest zbliżona do tomografii komputerowej. W najnowocześniejszych urządzeniach zastosowano tak czułe detektory, że choć zdjęć jest wiele więcej, to dawka promieniowania jest mniejsza niż podczas klasycznej mammografii analogowej. Pracownia Mammografii dysponująca nowoczesnym aparatem cyfrowym, który pozwala na wykonanie wysokiej jakości badań mammograficznych w celach diagnostycznych i profilaktycznych. Mammografia jest rentgenowskim badaniem piersi i obecnie najlepszym sposobem, w którym wykorzystuje się promienie rentgenowskie, żeby zobaczyć wewnętrzną budowę piersi. W czasie badania wykonuje się 2 zdjęcia każdej piersi. Niektóre kobiety odczuwają ból w czasie badania, ale dla większości jest to jedynie krótko trwające uczucie dyskomfortu. Ucisk stosowany w mammografii nie uszkadza piersi; jest konieczny w celu uzyskania zdjęć wysokiej jakości, a ponadto obniża dawkę promieniowania rentgenowskiego. Mammografia jest najlepszą metodą skryningowego wykrywania raka piersi.  

Zakres świadczeń:  

· Program Profilaktyki Raka Piersi - Etap Podstawowy – w pracowni stacjonarnej – finansowane przez NFZ. Badania wykonywane są u kobiet w wieku 50-69 lat raz na dwa lata z wyłączeniem kobiet, u których już wcześniej zdiagnozowano zmiany nowotworowe o charakterze złośliwym w piersi. Badania profilaktyczne są bezpłatne. Aby wziąć udział w badaniu trzeba być ubezpieczonym i posiadać PESEL. Nie potrzeba skierowania od lekarza pierwszego kontaktu.

· Badania Mammograficzne ze skierowaniem od lekarza onkologa lub ginekologa - badania wykonywane są u kobiet w każdym wieku, u których istnieje podejrzenie zmian onkologicznych w obrębie gruczołu piersiowego.

· Badania Mammograficzne komercyjne – badania prywatne płatne, wykonywane na podstawie skierowania od lekarza.  

Przygotowanie do badania:

• Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania.

• Pacjentki miesiączkujące powinny zgłaszać się do badań w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego (optymalnie 3 – 12 dzień cyklu – licząc od pierwszego dnia miesiączki), u pacjentek po menopauzie mammografię wykonuje się w dowolnym dniu.

• Przed badaniem nie należy stosować kosmetyków pielęgnujących skórę (dezodoranty, talki, balsamy) celem uniknięcia błędów diagnostycznych.

• Najlepiej zgłosić się do badania w dwuczęściowym ubraniu.

• Jeżeli wcześniej były wykonywania badania lub usg piersi należy przynieść ze sobą ich wyniki (opisy badań oraz zdjęcia).

• Z uwagi na wykorzystywanie w tej metodzie promieniowania rentgenowskiego mammografia jest przeciwskazana w ciąży.  

Ultrasonografia ( USG )

Pracownie USG posiadają 2 wielogłowicowe aparaty do pełnej diagnostyki ultrasonograficznej, łącznie z techniką Dopplerowską. USG to nieinwazyjna metoda diagnostyczna, pozwalająca na uzyskanie obrazu przekroju badanego obiektu przy pomocy fal ultradźwiękowych. Badanie usg pozwala na ocenę kształtu, wielkości i położenia narządu czy przestrzeni anatomicznej, a także powierzchni i wnętrza tych narządów. Z oceny echostruktury badanego narządu można wysunąć niektóre wnioski diagnostyczne dotyczące charakteru zmiany – zapalnej, zanikowej, czy nowotworowej, a w tej ostatniej – sugerować proces łagodny czy złośliwy. Aby uzyskać dokładny i wyraźny obraz w badania usg należy się do niego przygotować. Gazy nagromadzone w przewodzie pokarmowym pacjenta poddawanego badaniu usg uniemożliwiają precyzyjną ocenę narządów jamy brzusznej, dlatego ważne jest prawidłowe przygotowanie do badania.

Przygotowanie do badania:

USG narządów jamy brzusznej:

• Na badanie należy zgłosić się na czczo, tzn. w dniu badania w godzinach rannych, nie palić papierosów, nie żuć gumy.
• Jeśli badanie wykonywane jest w godzinach popołudniowych na czczo pozostać min. 5 godzin.
• Dzień przed badaniem należy unikać produktów powodujących powstawanie nadmiernej ilości gazów( napoje gazowane, świeże owoce i warzywa, otręby, kasze, pieczywo ciemne).
• W dni poprzedzającym badanie należy przyjąć Espumisan kapsułki ( dostępny w aptece bez recepty) 3 razy dziennie po 2 kapsułki. W dniu badania jeszcze dodatkowo 2 kapsułki.
• Jeżeli wcześniej były wykonywane podobne badania należy przynieść ze sobą ich wyniki.

USG narządu rodnego, płodu, pęcherza moczowego, prostaty

• W dniu badania nic nie jeść, trzeba natomiast wypić 1 litr niegazowanej wody i na badanie zgłosić się z wypełnionym pęcherzem.
• Jeśli badanie wykonywane jest w godzinach popołudniowych bez jedzenia pozostać min. 5 godzin.
• W dniu poprzedzającym badanie należy przyjąć Espumisan kapsułki ( dostępny w aptece bez recepty) 3 razy dziennie po 2 kapsułki .
• W dniu badania jeszcze dodatkowo 2 kapsułki.
• Jeżeli wcześniej były wykonywane podobne badania należy przynieść ze sobą ich wyniki.

Radiologia Konwencjonalna

Pracownie RTG dysponują trzema wielofunkcyjnymi aparatami rentgenowskimi umożliwiającymi wykonywanie szerokiego spektrum badań radiologicznych. W dyspozycji zakładu są także dwa aparaty rtg przyłóżkowe, dzięki którym wykonujemy badania radiologiczne u chorych, u których transport do pracowni jest przeciwskazany. W radiologicznej diagnostyce konwencjonalnej stosuje się promieniowanie rentgenowskie. Podstawą do wykonania badania jest skierowanie - źródło informacji niezwykle istotnej dla właściwego i bezpiecznego przeprowadzenia badania oraz postawienia trafnego rozpoznania. Od 1.01.2003, zgodnie z nowymi przepisami, każdy pacjent nawet ten, który sam płaci za badania powinien posiadać skierowanie od lekarza. Dzieci do lat 16 oprócz skierowania muszą posiadać Książeczkę Zdrowia Dziecka. Każde badanie rtg u dziecka musi być odnotowane w KZD w celu monitorowania ilości wykonywanych badań z użyciem promieniowania jonizującego. Przeciwskazaniem do wykonania zdjęcia rtg jest ciąża (z wyłączeniem stanu zagrożenia). W związku z tym u kobiet miesiączkujących badania radiologiczne winny być wykonywane jedynie w pierwszych 10 dniach cyklu. W większości przypadków badania rtg wykonywane są w dniu zgłoszenia. W przypadku badań gdzie konieczne jest przygotowanie pacjenta ( przewód pokarmowy, kręgosłup L/S , urografia) ustalane są terminy.

Przygotowanie do badania:

Urografia

• W dniu poprzedzającym badanie należy unikać pokarmów zawierających błonnik ( świeże warzywa, owoce, otręby, kasze, pieczywo ) oraz powinno się ograniczyć przyjmowanie płynów. Po obiedzie czopek z Bisakodylu doodbytniczo. Nie jeść kolacji.
• W dniu poprzedzającym badanie przyjąć Espumisan kapsułki 3 razy dziennie po 2 kapsułki w porze posiłków i 2 kapsułki rano przed badaniem.
• W dniu badania zgłosić się na czczo. Nie palić papierosów, nie żuć gumy.
• Urografia jest badaniem gdzie konieczne jest podanie dożylnie środka kontrastowego. Należy powiadomić personel medyczny o ewentualnych uczuleniach na środki kontrastowe.
• Jeżeli wcześniej były wykonywane podobne badania należy przynieść ze sobą ich wyniki (opisy oraz zdjęcia).

Zdjęcie kręgosłupa Lędźwiowo- Krzyżowego

• W dniu poprzedzającym badanie należy unikać pokarmów zawierających błonnik ( świeże warzywa, owoce, otręby, kasze, pieczywo ).
• Po obiedzie czopek z Bisakodylu w celu wywołania wypróżnienia.
• W dniu badania zgłosić się na czczo.
• W przypadku badań wykonywanych w godz. popołudniowych 5 godz. bez przyjmowania pokarmów.
• W dniu poprzedzającym badanie przyjąć Espumisan kapsułki 3 razy dziennie po 2 kapsułki w porze posiłków i w dniu badania 2 kapsułki rano.

RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego / pasaż jelita cienkiego

• W dniu poprzedzającym badanie ostatni posiłek należy przyjąć do godziny 18.00, później można pić wodę niegazowaną lub herbatę.
• W dniu badania należy zgłosić się na czczo ( tj. od wczesnej kolacji do momentu badania należy powstrzymać się od jedzenia, picia i palenia papierosów).

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny jest wysokospecjalistyczną metodą diagnostyczną stosowaną we współczesnej medycynie. W porównaniu z przedstawionymi w pierwszych artykułach badaniami RTG i USG, jest metodą znacznie dokładniejszą i służącą do pogłębienia diagnostyki. Wartość badań TK i MR jest wielokrotnie porównywalna. Często są to metody wzajemnie się uzupełniające. Dysponujemy w pracowni aparatem 1,5 tesli umożliwiającym wykonanie pełnego zakresu badań. Mamy w sieci archiwum MR, co pozwala na porównanie kolejnych badań, na właściwe monitorowanie przebiegu choroby oraz na ocenę skuteczności leczenia. Badanie MR wykorzystuje do obrazowania pole magnetyczne, w przeciwieństwie do badania RTG i TK, gdzie wykorzystuje się promieniowanie rentgienowskie. Ze względu na doskonałą rozdzielczość tkankową umożliwia dokładne obrazowanie i diagnostykę wad wrodzonych układu nerwowego, chorób demielinizacyjnych np. stwardnienia rozsianego, zmian zapalnych, nowotworowych zarówno głowy, szyi, jamy brzusznej. Pozwala na różnicowanie zmian w obrębie trzustki, wątroby, śledziony, nadnerczy, czy nerek. Doskonale sprawdza się w diagnostyce narządów miednicy małej u kobiet w ocenie macicy i jajników, u mężczyzn gruczołu krokowego. Znalazła ważne miejsce w diagnostyce zmian w obrębie mięśnia sercowego np. kardiomiopati czy blizn zawałowych, w ocenie zmian pourazowych, zapalnych stawów, zmian patologicznych szpiku kostnego, kręgosłupa i rdzenia kręgowego. Ze względu na brak promieniowania rtg stosowana jest w diagnostyce chorób oczodołu i gałki ocznej, wad wrodzonych płodu, diagnostyce chorób kobiet ciężarnych po 12 tygodniu ciąży. Wysoka rozdzielczość tkankowa pozwala na różnicowanie guzów torbielowatych, litych, określenie komponenty tłuszczowej i ognisk po przebytym krwawieniu. Stanowi ważny etap w diagnostyce onkologicznej, pozwalający zaplanować leczenie. System wysokopolowy 1,5 Tesli umożliwia wykonywanie wieli badań, które nie mogą być dobrze obrazowane na aparatach niskopolowych 0,2-0,35 Tesli, np. badania naczyniowego – angio MR bez podania środka kontrastowego czy badania z wysoką rozdzielczością niezbędną przy diagnozach onkologicznych i neurologicznych. Rezonans Magnetyczny dysponuje cholangiopankreatografią MR (MRCP) lub hydrografią MR, metodami które pozwalają na obrazowanie dróg żółciowych lub moczowych bez podania kontrastu i zastępują inne tradycyjne metody diagnostyczne takie jak ECPW lub urografia. MRCP to metoda nieinwazyjna, doskonale uwidaczniająca kamienie w drogach żółciowych, zmiany zapalne i nowotworowe oraz wady wrodzone przed planowym zabiegiem rekonstrukcyjnym. Hydrografia MR pozwala na nieinwazyjne zobrazowanie układu moczowego u pacjentów z niewydolnością nerek, u których przeciwskazane jest podanie dożylne kontrastu wydalanego przez nerki. W Aparacie MR wykorzystuje się  obrazowanie dyfuzyjne (DWI). Jest to metoda czuła na swobodne ruchy cząsteczek wody. W strukturach o gęstym utkaniu komórkowym dochodzi do tzw. Restrykcji dyfuzji, badanie DWI pozwala na uwidocznienie takich ognisk. Takimi zmianami są m.in. ogniska nowotworowe np. w jamie brzusznej i miednicy. Obrazowanie DWI umożliwia również uwidocznienie wczesnych zmian niedokrwiennych w obrębie mózgowia, niewidocznych w innych dostępnych metodach diagnostycznych, co pozwala na wdrożenie szybkiego leczenia ograniczającego rozległość zmian niedokrwiennych. W diagnostyce rezonansu magnetycznego wykorzystuje się środki kontrastowe, pozwalające na właściwe rozpoznanie i różnicowanie zmian ogniskowych i procesów chorobowych. Obecnie stosowane nowoczesne środki kontrastowe, rzadko wywołują reakcje uboczne. Przy wykluczeniu uczulenia na kontrast ryzyko reakcji niepożądanych jest minimalne. Środki kontrastowe stosowane do badania MR, są wydalane przez nerki, dlatego przed badaniem z kontrastem należy oznaczyć poziom kreatyniny i wskaźnik przesączania kłębuszkowego – GFR.

Przeciwskazania do badania MR

Badanie MR, w porównaniu z badaniem TK, jest badaniem trwającym długo: od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Jest wrażliwe na artefakty ruchowe i wymaga od pacjenta zachowania dyscypliny. Dlatego nie można wykonać badania u pacjentów niewspółpracujących, czy z objawami klaustofobii. Ograniczoną wartość jako badanie wstępne, ma również u pacjentów po urazie wielonarządowym, ale doskonale sprawdza się jako badanie dedykowane sprecyzowaniu zmian w obrębie rdzenia kręgowego po urazie kręgosłupa. Ze względu na pole magnetyczne badanie MR nie może być przeprowadzone u pacjentów z wszczepionym elektrostymulatorem serca, neurostymulatorem, z implantem ślimakowym lub implantem z metali o właściwościach ferromagnetycznych oraz u pacjentów z metalicznymi ciałami obcymi. Przed wejściem do pomieszczenia, w którym znajduje się aparat MR, konieczne jest pozostawienie wszelkich przedmiotów o właściwościach ferromagnetycznych.  

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2021r. Autor: Marta Kowalczyk